Własna działalność a staż pracy do emerytury – co musisz wiedzieć?
Wielu przedsiębiorców nie ma pewności, jak traktowana jest własna działalność a staż pracy do emerytury. Obecnie lata prowadzenia firmy nie zwiększają wymiaru urlopu, ale regularne opłacanie składek ZUS buduje kapitał na przyszłe świadczenie. Sytuacja ma się jednak wkrótce zmienić. Sprawdź, co to oznacza dla Ciebie.
Czym jest staż pracy i dlaczego jest ważny?
Staż pracy, czyli suma wszystkich okresów zatrudnienia, to podstawa do nabycia praw pracowniczych, a w dalszej perspektywie – także uprawnień emerytalnych.
Jego znaczenie wykracza poza samą emeryturę, ponieważ bezpośrednio wpływa na przywileje zawodowe. Od stażu pracy zależy między innymi:
- wymiar urlopu wypoczynkowego,
- wysokość odprawy,
- długość okresu wypowiedzenia,
- prawo do nagród jubileuszowych czy dodatków służbowych w niektórych zawodach.
Im dłuższy staż, tym więcej korzyści i większe bezpieczeństwo zatrudnienia.
Pojawia się jednak pytanie: jak lata prowadzenia własnej firmy wpisują się w ten system i czy są traktowane na równi z pracą na etacie?
Co obecnie wlicza się do stażu pracy?
Podstawą stażu pracy, od której zależą uprawnienia pracownicze, są okresy zatrudnienia w ramach stosunku pracy.
Lista okresów wliczanych do stażu pracy jest jednak znacznie szersza i nie ogranicza się do tradycyjnego etatu. Prawo uwzględnia również inne sytuacje życiowe i zawodowe, takie jak:
- okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych,
- urlop wychowawczy,
- czynna i zawodowa służba wojskowa,
- prowadzenie indywidualnego gospodarstwa rolnego,
- udokumentowane okresy pracy za granicą u zagranicznego pracodawcy,
- okres, za który sąd przyznał wynagrodzenie pracownikowi przywróconemu do pracy,
- studia doktoranckie (jednak nie więcej niż 4 lata).
Należy jednak odróżnić staż pracy w rozumieniu Kodeksu pracy od okresów uwzględnianych przy ustalaniu emerytury. Dla ZUS liczą się bowiem okresy składkowe (gdy opłacane są składki) i nieskładkowe.
Co obecnie NIE wlicza się do stażu pracy?
Mimo że lista okresów zaliczanych do stażu pracy jest długa, kilka form aktywności zawodowej – zgodnie z obecnymi przepisami – nie buduje stażu pracy w rozumieniu Kodeksu pracy.
Przede wszystkim, okres prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej nie wlicza się do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
Podobna zasada dotyczy pracy na podstawie umów cywilnoprawnych (takich jak umowa zlecenia czy o dzieło), które również nie wliczają się do pracowniczego stażu pracy.
Kiedy czas prowadzenia własnej działalności gospodarczej będzie wliczany do stażu?
Przedsiębiorców i osoby pracujące na umowach cywilnoprawnych czekają istotne zmiany. Choć obecnie okresy te nie liczą się do stażu pracy w rozumieniu Kodeksu pracy, planowane regulacje mają na celu zrównanie ich praw z uprawnieniami pracowników etatowych.
Nowe regulacje mają wejść w życie od stycznia 2026 roku. Od tego momentu okresy prowadzenia działalności gospodarczej będą wliczane do stażu pracy, co wpłynie m.in. na wymiar urlopu wypoczynkowego czy długość okresu wypowiedzenia przy podjęciu pracy na etacie.
Warunkiem zaliczenia tego okresu będzie opłacanie składek na ubezpieczenia społeczne. Nowe przepisy obejmą zarówno przedsiębiorców, jak i osoby z nimi współpracujące.
