Planowanie świątecznego menu to wyzwanie w wielu domach. Z jednej strony chcemy trzymać się tradycji, z drugiej – zaskoczyć bliskich czymś nowym. Jeśli zastanawiasz się, co ugotować na Boże Narodzenie, ten poradnik jest dla Ciebie. Znajdziesz w nim zarówno przepisy na klasyczne dania, jak i nowoczesne inspiracje, które pomogą Ci skomponować idealne menu.
Tradycyjne potrawy na Wigilię — co powinno się znaleźć na stole?
Wieczerza wigilijna to jeden z najbardziej uroczystych momentów w roku, a jej sercem jest stół uginający się od tradycyjnych potraw. Staropolska tradycja głosi, że powinno na nim gościć 12 dań, symbolizujących dwunastu apostołów.
Zastanawiasz się, co dokładnie powinno trafić na stół? Chociaż menu różni się w zależności od regionu i rodzinnych tradycji, istnieje pewien kanon dań, które pojawiają się na stołach najczęściej. Należą do nich:
- Barszcz czerwony z uszkami – esencjonalny, na zakwasie buraczanym, z małymi pierożkami nadzianymi kapustą i grzybami.
- Zupa grzybowa – aromatyczna, przygotowana z suszonych leśnych grzybów, często podawana z łazankami.
- Karp – serwowany w różnych postaciach: smażony, w galarecie lub po żydowsku.
- Pierogi z kapustą i grzybami – nieodłączny element wigilijnej kolacji.
- Kapusta z grochem lub grzybami – sycące i pełne smaku danie postne.
- Ryba po grecku – smażone filety rybne w duszonym sosie warzywnym.
- Śledzie – najczęściej w oleju z cebulką lub w śmietanie.
- Kutia – słodka potrawa z pszenicy, maku, miodu i bakalii, popularna zwłaszcza na wschodzie Polski.
- Kompot z suszu – napój z suszonych owoców (śliwek, jabłek, gruszek) z korzennymi przyprawami.
- Kluski z makiem – danie na słodko, które zadowoli każdego łasucha.
- Makowiec i piernik – ciasta, które wieńczą uroczystą kolację.
Oczywiście, lista dwunastu potraw jest umowna. W wielu domach pojawiają się również inne przysmaki, takie jak paszteciki z kapustą i grzybami, krokiety czy sałatka jarzynowa. Coraz częściej pojawiają się też nowoczesne akcenty, np. pierogi z farszem z ryby, ziemniaków i pora, a do picia, oprócz kompotu, podaje się wina lub bezalkoholowe mocktaile.
Barszcz czerwony z uszkami — przepis
Barszcz czerwony to prawdziwy król wigilijnej wieczerzy. Jego głęboki, rubinowy kolor i kwaskowaty smak idealnie rozpoczynają uroczystą kolację. Sekret tkwi w esencjonalnym wywarze z buraków, często na bazie domowego zakwasu, który nadaje mu niepowtarzalny charakter.
Nierozerwalnym towarzyszem barszczu są uszka – małe, zgrabne pierożki wypełnione aromatycznym farszem z kapusty kiszonej i suszonych grzybów leśnych. Aby go przygotować, kapustę i namoczone grzyby gotuje się do miękkości, a następnie drobno sieka i podsmaża z cebulką. Tak powstaje intensywne w smaku nadzienie, które zawija się w cieniutkie, elastyczne ciasto, formując charakterystyczne „małe uszy”. Ugotowane i podane w gorącym barszczu, tworzą smak, na który czeka się cały rok.
Zupa grzybowa — tradycyjny przepis
Obok rubinowego barszczu, na wielu wigilijnych stołach króluje zupa grzybowa. Jej intensywny, leśny aromat to jeden z zapachów zwiastujących święta. Kluczowym składnikiem są tu suszone grzyby, najczęściej prawdziwki lub podgrzybki, które nadają zupie niepowtarzalny smak i głęboki kolor. To danie idealnie wpisuje się w postny charakter wieczerzy, a jednocześnie jest sycące i rozgrzewające.
Przygotowania warto zacząć dzień wcześniej od namoczenia grzybów – najlepiej na całą noc, by odzyskały miękkość i uwolniły pełnię aromatu. Następnie gotuje się je w esencjonalnym wywarze warzywnym z marchewką, selerem i cebulą, doprawionym zielem angielskim oraz liściem laurowym.
Tradycyjnie zupę grzybową podaje się z domowymi łazankami lub drobnym makaronem. Świetnie komponuje się również z lanymi kluseczkami lub chrupiącymi grzankami czosnkowymi, które dodają jej charakteru.
Karp — jak go przygotować na Wigilię?
Karp to dla wielu Polaków symbol wigilijnej wieczerzy. Jego obecność na stole to tradycja symbolizująca obfitość i pomyślność. Choć budzi skrajne emocje – od miłości po niechęć – trudno wyobrazić sobie bez niego świąteczne menu. Najczęściej podaje się go w dwóch klasycznych odsłonach: smażonej lub w galarecie.
Najpopularniejszą formą jest karp smażony, ceniony za chrupiącą skórkę i delikatne mięso. Przygotowanie jest proste: rybę, najczęściej w formie dzwonków, należy dokładnie osuszyć, natrzeć solą i pieprzem, a następnie obtoczyć w mące. Sekret chrupiącej skórki to smażenie na dobrze rozgrzanym tłuszczu, najlepiej klarowanym maśle lub oleju, aż skórka stanie się złocista i chrupiąca. Aby pozbyć się ewentualnego mulistego posmaku, warto wcześniej wymoczyć rybę przez kilka godzin w mleku lub wodzie z pokrojoną cebulą.
Drugą tradycyjną propozycją jest karp w galarecie – elegancka przystawka na zimno, która wymaga nieco więcej pracy, ale efekt jest tego wart.
