Prowizja i oprocentowanie – co należy wiedzieć?
Gdy rozważasz zaciągnięcie kredytu lub pożyczki, najważniejsze są dla Ciebie zapewne wysokość raty i całkowity koszt zobowiązania. Jednak to właśnie prowizja i oprocentowanie mają największy wpływ na to, ile ostatecznie zapłacisz. Rozumienie tych pojęć, zasad ich naliczania i wpływu na Twoje finanse pozwoli Ci wybrać najkorzystniejszą ofertę i uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek. W tym poradniku wyjaśniamy, czym różnią się prowizja i oprocentowanie, jak je analizować oraz na co zwracać uwagę przy wyborze kredytu.
Co to jest prowizja i jakie są jej typy?
Prowizja to opłata pobierana przez bank lub instytucję finansową za udzielenie kredytu lub pożyczki. Najczęściej jest ona wyrażona jako procent od pożyczonej kwoty i stanowi wynagrodzenie dla kredytodawcy za przygotowanie i obsługę kredytu.
Wysokość prowizji zależy od rodzaju produktu, polityki danej firmy oraz aktualnych promocji – w przypadku kredytów gotówkowych zwykle wynosi od kilku do kilkunastu procent, a przy kredytach hipotecznych rzadko przekracza 2-3%. Prowizja może być naliczana na różne sposoby i z różnych tytułów:
- Prowizja za udzielenie kredytu – pobierana jednorazowo przy wypłacie środków, doliczana do kredytu lub potrącana z kwoty wypłacanej klientowi.
- Prowizja za wcześniejszą spłatę – opłata za przedterminowe uregulowanie całości lub części kredytu, ograniczona przepisami prawa (np. przy kredycie hipotecznym nie więcej niż 3% w ciągu pierwszych 3 lat).
- Prowizja za rozpatrzenie wniosku – opłata za analizę i przygotowanie dokumentów, częściej spotykana przy kredytach firmowych.
- Prowizja za zmianę warunków umowy – np. za wydłużenie okresu spłaty czy zmianę waluty kredytu.
Każda z tych prowizji wpływa na ostateczny koszt kredytu, dlatego przed podpisaniem umowy warto dokładnie sprawdzić, jakie opłaty są naliczane.
Czym jest oprocentowanie i jak wpływa na raty?
Oprocentowanie to procentowa wartość, która określa koszt pożyczenia pieniędzy w skali roku. Jest to podstawowy parametr każdej oferty kredytowej i bezpośrednio przekłada się na wysokość rat, które będziesz płacić przez cały okres spłaty. W Polsce spotkasz się z oprocentowaniem stałym (niezmiennym przez cały okres kredytowania) oraz zmiennym (uzależnionym od stóp rynkowych i wskaźników, np. WIBOR).
Odsetki są naliczane od pozostałej do spłaty kwoty kredytu i doliczane do każdej raty. Im wyższe oprocentowanie i dłuższy czas spłaty, tym większy łączny koszt odsetek. Warto pamiętać, że niskie oprocentowanie nie zawsze oznacza tani kredyt – czasami niskie odsetki są rekompensowane wysoką prowizją lub innymi opłatami.
Jak różnią się prowizja i oprocentowanie?
Oba te koszty są związane z kredytem, ale mają zupełnie inny charakter. Prowizja to opłata jednorazowa, pobierana najczęściej na początku, natomiast oprocentowanie to koszt rozłożony na cały okres spłaty i naliczany co miesiąc.
Przykład:
Jeśli pożyczasz 20 000 zł z prowizją 5% (czyli 1 000 zł), tę kwotę płacisz raz – może być doliczona do kredytu lub potrącona z wypłaty. Oprocentowanie, np. 8% rocznie, powoduje, że przez cały okres spłaty oddajesz dodatkowo określoną kwotę odsetek, naliczanych od pozostałej do spłaty sumy.
Co bardziej wpływa na koszt kredytu – prowizja czy oprocentowanie?
To, który z tych elementów ma większy wpływ na koszt kredytu, zależy od długości i rodzaju zobowiązania. Przy pożyczkach krótkoterminowych (np. chwilówkach) prowizja stanowi często główny koszt, bo odsetki naliczane są przez krótki czas. W przypadku kredytów na wiele lat (np. hipotecznych) kluczowe staje się oprocentowanie, które przez długi okres generuje wysokie odsetki.
Najlepszym wskaźnikiem do porównania ofert jest RRSO – Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania. Uwzględnia ona zarówno prowizję, oprocentowanie, jak i wszystkie inne opłaty, pokazując faktyczny koszt kredytu w skali roku.
