Świadczenia po urodzeniu dziecka – co przysługuje rodzicom?

Narodziny dziecka to wielka zmiana, także dla domowego budżetu. Na szczęście rodzice mogą liczyć na wsparcie państwa. Dostępne są różne świadczenia po urodzeniu dziecka, takie jak 800+, becikowe czy kosiniakowe, które pomagają pokryć pierwsze wydatki. Dowiedz się, jakie warunki trzeba spełnić, by je otrzymać.

Jakie są rodzaje świadczeń po urodzeniu dziecka?

Po urodzeniu dziecka rodzicom przysługuje kilka różnych form wsparcia finansowego. Najbardziej znane to becikowe, czyli jednorazowa zapomoga wypłacana po narodzinach dziecka. 

Ważnym świadczeniem jest również zasiłek macierzyński, przysługujący matce lub ojcu w okresie urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego. Rodziny mogą korzystać także z programu „800+”, który zapewnia stałe wsparcie na każde dziecko, niezależnie od dochodów. 

Dla osób o niższych dochodach dostępny jest zasiłek rodzinny oraz dodatki do niego, np. z tytułu urodzenia dziecka lub opieki nad nim. Warto pamiętać również o świadczeniu rodzicielskim, które przysługuje osobom nieuprawnionym do zasiłku macierzyńskiego. Niektóre samorządy oferują dodatkowe, lokalne formy wsparcia – np. bony rodzinne lub miejskie becikowe. Dzięki tym świadczeniom rodzice mogą łatwiej pokryć wydatki związane z opieką nad noworodkiem.

Świadczenie wychowawcze 800+

Program „Rodzina 800+” to ważne wsparcie dla rodzin – 800 zł miesięcznie na każde dziecko aż do osiągnięcia przez nie pełnoletności, bez względu na dochody. Aby zapewnić ciągłość wypłat, wnioski na nowy okres świadczeniowy (od 1 czerwca 2025 r. do 31 maja 2026 r.) trzeba złożyć wyłącznie elektronicznie. Dostępne kanały to:

• platformę PUE ZUS,
• portal Emp@tia,
• bankowość elektroniczną.

Becikowe — jednorazowa zapomoga

Tuż po narodzinach dziecka rodzice mogą ubiegać się o tzw. becikowe – jednorazową zapomogę w wysokości 1000 zł. To wsparcie ma na celu częściowe pokrycie pierwszych wydatków związanych z pojawieniem się nowego członka rodziny. Należy pamiętać, że w przeciwieństwie do programu 800+, becikowe nie jest świadczeniem powszechnym; jego przyznanie zależy od spełnienia konkretnych warunków.

Podstawowym warunkiem jest kryterium dochodowe – dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie może przekroczyć 1922 zł netto miesięcznie. Ponadto matka dziecka musi pozostawać pod opieką medyczną od co najmniej 10. tygodnia ciąży aż do porodu, co należy udokumentować odpowiednim zaświadczeniem lekarskim.

Wniosek o becikowe trzeba złożyć w ciągu 12 miesięcy od narodzin dziecka. Można to zrobić w urzędzie gminy lub miasta właściwym dla miejsca zamieszkania, a także w lokalnym ośrodku pomocy społecznej. Pamiętaj, by dołączyć do niego komplet wymaganych dokumentów, w tym zaświadczenie o opiece medycznej w ciąży oraz dokumenty potwierdzające dochody rodziny.

Zasiłek macierzyński i kosiniakowe

Zasiłek macierzyński to kolejne ważne wsparcie dla rodziców. Jest on przeznaczony dla osób objętych ubezpieczeniem chorobowym – w praktyce są to pracownicy na umowie o pracę, zleceniobiorcy opłacający dobrowolną składkę, a także przedsiębiorcy. Wysokość świadczenia zależy od rodzaju urlopu – podczas urlopu macierzyńskiego i ojcowskiego otrzymasz 100% podstawy wymiaru zasiłku, natomiast w trakcie rodzicielskiego – 70% tej kwoty.

A co z osobami, którym nie przysługuje zasiłek macierzyński, jak studenci, bezrobotni czy pracujący na umowę o dzieło? Dla nich przeznaczone jest świadczenie rodzicielskie, czyli tzw. kosiniakowe. Wynosi ono 1000 zł miesięcznie i jest wypłacane przez 52 tygodnie (lub dłużej w przypadku ciąży mnogiej), niezależnie od dochodów rodziny. Wniosek o to świadczenie również składa się w ZUS.

Dofinansowanie żłobka i programy wsparcia

Powrót do pracy po narodzinach dziecka to dla wielu rodziców duże wyzwanie, również finansowe. Koszty opieki w żłobku czy klubie dziecięcym mogą znacząco obciążyć domowy budżet. Na szczęście istnieją programy rządowe, które pomagają zmniejszyć to obciążenie i ułatwiają łączenie pracy z wychowaniem malucha.

Ważnym rozwiązaniem jest dofinansowanie opieki, potocznie zwane „400 plus”. Świadczenie to wynosi do 400 zł miesięcznie i pomaga pokryć koszty pobytu dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. Pieniądze nie trafiają na konto rodzica, a bezpośrednio do placówki, co obniża miesięczną opłatę za opiekę. Wniosek o to wsparcie należy złożyć elektronicznie w ZUS.

Nową, szerszą formą wsparcia jest program „Aktywny Rodzic” , którego celem jest aktywizacja zawodowa opiekunów dzieci w wieku od 12 do 35 miesięcy. Oferuje on elastyczne formy dofinansowania, dopasowane do sytuacji rodziny, aby ułatwić pokrycie kosztów opieki i powrót na rynek pracy.

Program Aktywny Rodzic

Program „Aktywny Rodzic”, znany również jako „babciowe” , to nowa inicjatywa, która od 2025 roku zastąpiła i rozszerzyła obecne dofinansowanie opieki. Jego głównym założeniem jest danie rodzinom wyboru, jak zorganizować opiekę nad maluchem, i odciążenie domowego budżetu.

Aby dopasować wsparcie do różnych potrzeb, program „Aktywny Rodzic” opiera się na trzech filarach. Rodzice mogą wybrać jedno z trzech dostępnych świadczeń:

• Aktywni rodzice w pracy – 1500 zł miesięcznie dla aktywnych zawodowo rodziców, którzy zawrą umowę np. z nianią lub członkiem rodziny (np. babcią).
• Aktywnie w żłobku – do 1500 zł miesięcznie na pokrycie kosztów pobytu dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna.
• Aktywnie w domu – 500 zł miesięcznie dla rodziców opiekujących się dzieckiem w domu, którym nie przysługuje Rodzinny Kapitał Opiekuńczy.

W danym miesiącu na jedno dziecko przysługuje tylko jedno z powyższych świadczeń. Wybór należy do rodziców, którzy mogą go zmieniać w zależności od swojej aktualnej sytuacji życiowej i zawodowej. Podobnie jak przy innych świadczeniach, wnioski w ramach programu „Aktywny Rodzic” będzie można składać elektronicznie do ZUS.

Ulgi podatkowe dla rodziców

Oprócz bezpośrednich świadczeń pieniężnych rodzice mogą liczyć także na wsparcie w formie ulg podatkowych. Najważniejszą z nich jest ulga prorodzinna, popularnie nazywana ulgą na dziecko. Umożliwia ona obniżenie należnego podatku dochodowego, co przekłada się na wyższy zwrot podatku lub niższą dopłatę przy rocznym rozliczeniu PIT.

Skorzystanie z ulgi prorodzinnej przy jednym dziecku wiąże się ze spełnieniem kryterium dochodowego. W 2025 roku roczny limit dochodów dla małżeństw oraz osób samotnie wychowujących dziecko wynosi 112 000 zł. W przypadku rodziców, którzy nie są małżeństwem, próg ten to 56 000 zł. Limity te nie obowiązują, jeśli wychowujesz co najmniej dwoje dzieci, lub gdy jedno z nich ma orzeczenie o niepełnosprawności. W takich sytuacjach ulga przysługuje niezależnie od wysokości zarobków.

Wysokość ulgi prorodzinnej jest progresywna i rośnie wraz z liczbą dzieci. Roczne kwoty odliczenia od podatku wyglądają następująco:

• na pierwsze i drugie dziecko – po 1112,04 zł (92,67 zł miesięcznie),
• na trzecie dziecko – 2000,04 zł (166,67 zł miesięcznie),
• na czwarte i każde kolejne dziecko – 2700 zł (225 zł miesięcznie).

Ulga przysługuje także na pełnoletnie, uczące się dzieci do 25. roku życia.

W wychowaniu dziecka zawsze pojawiają się niespodziewane wydatki, dlatego warto mieć dostęp do środków wtedy, gdy są naprawdę potrzebne. Pomocna może być pozabankowa karta kredytowa, która zapewnia pieniądze zawsze pod ręką i pozwala elastycznie zarządzać domowym budżetem – także w trudniejszych momentach.